سرپرست طب ایرانی عنوان كرد؛
چالش های طب سنتی در ایران
سرپرست دفتر طب ایرانی و مكمل وزارت بهداشت، به برخی چالش های حوزه طب سنتی در كشور اشاره نمود و توضیحاتی ارائه داد.
به گزارش دکتر ایزی به نقل از مهر، طب سنتی( یا طب ایرانی یا طب گیاهی) این روزها محل بحث و تشکیک فراوان است. دانش آموختگان حوزه طب دانشگاهی(یا طب مدرن) عموما با فعالان این حوزه زاویه دارند و حضور افرادی از حوزه های مختلف و با تحصیلات مختلف در این حیطه که عموما در درمان دخالت می کنند چالش های فراوانی را شکل داده است. در همین ارتباط، نفیسه حسینی یکتا دکترای طب سنتی ایرانی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش، سرپرست دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت و نایب رییس انجمن علمی طب سنتی ایران، به برخی سئوالات پیرامون طب سنتی ایرانی، پاسخ داده است. آیا طب سنتی ایرانی رویکرد درمانی دارد یا رویکردش عملکرد مکمل درمان است. باید دقت داشته باشیم رویکرد طب ایرانی یک رویکرد پیشگیرانه است که در آن پیشگیری بر درمان تفوق دارد. بخش عمده ای از آموزه های موجود در منابع مکتب طب ایرانی حول محور اصلاح سبک زندگی است. وقتی درباره درمان در طب سنتی صحبت می کنیم؛ درمان به سه بخش تقسیم می شود که بخش اول آن اصلاح سبک زندگی، بخش دوم استفاده از گیاهان دارویی و بخش سوم آن استفاده از اعمال یداوی است که در فرهنگ عامه تحت عنوان حجامت، زالودرمانی و امثال آن شناخته می شود. بدین سبب در طب ایرانی اصل بر پیشگیری است و اصول آن هم حول اصلاح سبک زندگی است. در درمان هم اصل بر اصلاح سبک زندگی است و تا جایی که اصلاح سبک زندگی بتواند پاسخگو باشد، از آن استفاده می شود. در قدم بعدی از گیاهان دارویی و پس از آن از اعمال یداوی بهره برده می شود. خوب است اشاره کنم این مظلومیت طب ایرانی است که گاهی طب ایرانی را مساوی حجامت و سایر اعمال کمک درمانی معرفی می کنند. اعمال یداوی بخش کوچکی از طب ایرانی است و انقدر گستره آموزه های درمانی این مکتب زیاد است و انقدر روش های سفارش شده در پیشگیری و درمان متنوع هستند که ظلم بزرگی به این مکتب غنی است که بخواهیم طب سنتی ایرانی را فقط در اعمال یداوی ببینیم. البته وقتی بطور خاص درباره درمان صحبت می نماییم خیلی مهمست که درباره چه بیماری ای صحبت می کنیم؟ گاهی در مورد بیماری حاد این سوال پرسیده می شود. مثلاً فردی با یک آپاندیسیت حاد بخواهد بیماری اش را درمان کند، بطور قطع طب سنتی نمی تواند این بیماری را درمان کند. به هیچ عنوان به چنین بیماری سفارش نمی گردد از روش های درمانی طب سنتی ایرانی استفاده نماید. اما گاهی در مورد بیماری ای صحبت می شود که نیاز است هشداردهنده ها را مدنظر قرار دهیم. مثلاً بیماری با کمردرد مراجعه می کند. اگر در نگاه اول کسی از طب رایج بی بهره باشد و از طب سنتی هم اطلاع درست نداشته باشد شاید فکر کند می تواند با روش های طب سنتی سریع وارد درمان شد، در صورتیکه ما بعنوان پزشک می دانیم اگر فرد کمردردی دارد که اخیراً شروع شده و شدت آن زیاد است و همراه با علایم نورولوژیک هست و سایر هشدار دهنده ها را هم دارد حتما به بررسی ویژه نیاز دارد و در دسته کمردرد مزمن قرار نمی گیرد که بخواهیم برخی روش ها را بدون در نظر گرفتن سایر علل استفاده نماییم. پس مهمست درباره چه بیماری صحبت می نماییم. اگر در مورد بیماری مزمنی مانند دیابت و فشارخون باشد تحقیقات نشان داده که اصلاح سبک زندگی کمک به درمان می کند و گاهی سبب درمان می شود. در این بیماریها طب سنتی حرف های مستدلی برای گفتن دارد. البته گاهی در مورد بیماری دیابت هم با افزایش قندخون مواجه هستیم که خطرات جدی و اورژانسی برای فرد به وجود می آورد که در این خصوص هم اجازه نمی دهیم این بیمار وارد روش های درمانی طب سنتی بشود و باید از روش هایی که سریع قند خون را پایین می آورد استفاده می نماییم. نتیجه می گیرم که کسانی می توانند طب سنتی ایرانی را ارائه بدهند که علم طب روز را داشته باشند و می توانند تشخیص بدهند کدام روش درمانی برای بیمار موثرتر و بهتر و کم هزینه تر است و از کدام روش نباید برای بیمار استفاده نمود. در ادامه این سوال پیش می آید که آیا طب سنتی ایرانی می تواند به درمان سرطان هم کمک کند؟ آیا می توانیم به بیمار سرطانی بگوییم درمان طب رایج را کنار بگذارد و فقط از طب سنتی استفاده کند؟ بطور قطع خیر. حتما بیماری که مبتلا به بیماری بدخیم است و زمان های طلایی برای او مهمست باید از درمان هایی که تاثیر سریعتر و کارآمد دارد استفاده نماید و به هیچ عنوان اجازه نمی دهیم بیمار از آن روش های درمانی محروم شوند. از طرف دیگر می پرسیم آیا طب سنتی ایرانی در مورد بیمار مبتلا به بدخیمی هیچ حرفی برای گفتن ندارد؟ پاسخ این سوال هم خیر است. حتما اصلاح سبک زندگی و استفاده از برخی روش های درمانی که برخی از آنها در بوته آزمایش قرار گرفته اند و مقالات کارآزمایی های آنها در مجلات معتبر چاپ شده، می تواند در بهبود کیفیت زندگی این افراد مورد استفاده قرار بگیرد. یعنی فردی که مبتلا به بیماری بدخیم است و درمان هایی را از طب رایج می گیرد با اصلاح سبک زندگی و استفاده از برخی روش های درمانی، کیفیت زندگی خودش را بهبود ببخشد و می تواند با استفاده از طب سنتی ایرانی برخی عوارض شیمی درمانی و رادیوتراپی را بکاهد. از نگاه وزارت بهداشت به چه کسانی متخصص طب سنتی گفته می شود. وزارت بهداشت به کسانی متخصص طب سنتی ایرانی می گوید که دارای مدرک دکترای تخصصی طب سنتی هستند، یعنی پزشک عمومی هستند و پس از شرکت در آزمون دکترای تخصصی وارد این مقطع می شوند و در دانشکده های طب سنتی در این رشته به تحصیل می پردازند. پس از آزمون های جامع، پروژه پژوهشی سنگینی پشت سر می گذارند و مقالات آنها باید در مجلات معتبر منتشر شود در این رشته فارغ التحصیل می شوند. وزارت بهداشت این افراد را دکترای تخصصی طب سنتی ایرانی می داند و این در بخشنامه ها مشخص هستند، همچون بخشنامه فعالان حوزه طب سنتی و فروش گیاهان دارویی که حدود فعالیت ها مشخص است. دسته دیگر پزشکان دوره دیده هستند که پزشکان عمومی می توانند دوره مورد تایید وزارت بهداشت را بگذرانند و معاونت درمان این دوره را می پذیرد و این افراد در حوزه محدودیت کارهای بخشنامه مشغول می شوند. طبیعتاً کسانی که دارای دکترای تخصصی هستند محدوده فعالیت وسیعتری دارند. در حوزه نظارت بر آنها هم باید بگویم متخصصان طب سنتی ایرانی پزشکانی هستند که شماره نظام پزشکی دارند و پروانه مطب را از سازمان نظام پزشکی می گیرند. هرجایی که به تخلفات پزشکان در رشته های دیگر رسیدگی می کند در مورد متخصصان طب ایرانی هم رسیدگی می کند. خیلی از فعالان این حوزه اما هیچ مدرک آکادمیک و هیچ تحصیلات مرتبطی ندارند. درباب افرادی که هیچگونه مدرکی در این خصوص ندارند و تحصیلات پزشکی ندارند و ارائه فعالیت می نمایند بخشنامه می گوید لازم است درباب ارزشیابی این افراد بخشنامه ای تدوین شود که این کار در دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت با هماهنگی معاونت درمان در حال انجام می باشد تا این افراد توسط دانشگاه های علوم پزشکی مورد بررسی قرار بگیرند و اگر مورد تایید قرار گرفتند در سلامتکده های طب سنتی زیر نظر پزشکان ارائه فعالیت کنند. هرگونه فعالیت خارج از این چارچوب، غیر قانونی می باشد و معاونت درمان باید آنها را مورد نظارت قرار بدهند. لازم است این نکته را تاکید کنم که الان به خاطر تقاضای مردم برای گرفتن خدمات طب سنتی می بینیم جریان های شیادانه مدعی با نام طب سنتی یا طب اسلامی و امثالهم ادعاهای عجیب و غریبی مطرح می کنند. گاهی حتی رسانه ملی هم در این خصوص دقیق عمل نمی کند و از این بلندگو اطلاعاتی به مردم داده می شود که مورد تایید جامعه علمی و آکادمیک طب ایرانی هم نیست. نیاز است این حوزه ساماندهی جدی بشود. یکی از مراحل آن تدوین دستورالعمل اجرائیست که این افراد مورد ارزشیابی جدی قرار بگیرند و حدود و ثغور ادعاها مشخص بشود. یک کار مهم دیگر نظارت جدی معاونت درمان است تا افراد نتوانند با سوءاستفاده از استیصال مردم سلامت آنها را به خطر بیاندازند. نکته دیگر بازبینی جدی در قوانین و مجازات ها است. حالا حتی وقتی پرونده تشکیل می شود به دلیل ناکارآمد بودن مجازات های مداخلات درمانی این افراد حتی بعد از محکوم شدن بازهم به آن فعالیت برمی گردند. نکته مهم دیگر نظارت بر آموزش است. برای اینکه مراکز آموزشی داریم که با مشارکت برخی دانشگاه ها دوره هایی را برگزار می کنند و با ادعای اعطای مدرک آموزشی معتبر، متقاضیان را فریب می دهند. نیاز به نگاه جدی به این حوزه برای ساماندهی آنست و دفتر طب ایرانی هم آماده است که به ساماندهی این حوزه کمک نماید. در حوزه طب سنتی چه مطالعات و پژوهش های آکادمیکی صورت گرفته است فارغ التحصیلان PHD طب سنتی ایرانی برای فارغ التحصیل شدن نیاز دارند مرحله کارآزمایی بالینی را بگذرانند. این پروژه هم تحت نظارت دانشگاه علوم پزشکی محل تحصیل آنها است و مورد تایید معاونت پژوهشی خواهد بود. ماحصل این پایان نامه ها مقالاتی است که از شروط فارغ التحصیلی این متخصصین است. مقالاتی که تا ۱۴ مهر ۹۹ در پایگاه تحقیقاتی اسکوپوس قرار داده شده بیش از ۲۳۱۵ مقاله است که ۷۵ درصد آنها مقالات اصیل، ۱۷ درصد مقالات مروری و کمتر از ۱۰ درصد هم دیگر مقالات بوده اند. اغلب این مقالات از نوع پژهشی و ماحصل کار بالینی و حوزه شیوه های درمانی طب سنتی و مکمل هستند. قاعدتاً تمامی ضوابط حاکم بر کار پژوهشی که مورد تایید معاونت پژوهشی دانشکده علوم پزشکی بر این مقالات اجرا شده است. اضافه کنم در مقاله ای در باره بازه زمانی ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ آمده ایران مقام پنجم را پس از چین، هند، برزیل و امریکا در تولید علم در حوزه طب سنتی و گیاهان دارویی به دست آورده که این مقطع زمانی مصادف با تاسیس دانشکده های طب سنتی در ایران است. تمامی کارآزمایی های بالینی که در دانشکده های طب سنتی انجام شده در مشارکت با سایر گروه های تخصصی پزشکی انجام شده است مثلا اگر درباب علایم گوارشی کار تحقیقاتی داشته باشیم حتما یک متخصص گوارش در آن تحقیق حضور دارد. هر استادی که در این پروژه ها وارد شده ضوابط سختی که برای تصویب وجود دارد را شاهد بوده است. از جامعه همکاران متخصص در سایر رشته ها درخواست می کنم با دید و نگاه باز و روشن به دستاوردهای پژوهش های انجام شده در داخل و خارج کشور نگاه کنند و بیماران را از تمامی ظرفیت های مکاتب درمانی بهره مند نماییم. نگاه متعصبانه سبب نشود بیمار از روش موثر بر درمان بیماری اش محروم بماند. دیدگاهی که عرض کردم یک دیدگاه جهانی و استراتژی سازمان بهداشت جهانی است که کشورهای عضو این سازمان را موظف به ادغام خدمات طبی طب های سنتی و مکمل در نظام سلامت کرده است. این اتفاق در کشور ما هم گام به گام و با قدم های علمی و محکم در حال رخ دادن است. ما ادغام خدمات طب سنتی را در شبکه در سطح یک خدمات در سوم مهر ۹۹ با حضور وزیر بهداشت در شهرستان اردکان به صورت پایلوت شروع کردیم. خوب و جدی هم داریم پیش می رویم. امیدواریم در سطوح مختلف بتوانیم از این ادغام بهره ببریم. بر این باور هستیم که اگر دوشادوش همدیگر در رشته های مختلف تخصصی از همه ظرفیت های موجود مکاتب درمانی استفاده نمائیم می توانیم نظام سلامت را هر چه توانمندتر و قدرتمندتر نماییم و به سلامت عموم جامعه بهترین خدمات را ارائه نماییم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب