راهكارهای ارتقای سطح سواد سلامت روان جامعه؛
برنامه های تلویزیون و سینما سطح بندی شوند
به گزارش دكتر ایزی رئیس گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی ضمن تشریح برخی راهكارها در جهت ارتقای سطح سواد سلامت روان جامعه، اظهار نمود: سطح بندیِ مفهوم و محتوای برنامه های تلویزیونی، رادیویی و سینمایی بر مبنای رشد شناختی و سن مخاطب یكی از مهم ترین اقدامات جهت ارتقای سلامت روان جامعه است؛ چونكه بی توجهی به این اصول صدمه های جبران ناپذیری در سطح جامعه به دنبال خواهد داشت.
دكتر محمدرضا غفارزاده رزاقی همزمان با هفته سلامت روان در گفتگو با ایسنا، با اشاره به اینكه آخرین پیمایش سلامت روان كشور در سال ۹۱ در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال انجام شد، اظهار داشت: بر مبنای نتایج این طرح ۲۳.۶ درصد جمعیت كشور یكی از اختلالات روانی را گزارش كردند كه از این میان ۸۸ درصد اختلالات شناسایی شده در شهر تهران بوده است.
وی با اشاره به اینكه در شاخصهای بررسی شده ۱۲.۷ درصد علایم افسردگی و ۱۴.۶ درصد علایم گروه اضطرابی را داشتند، اظهار داشت: در هر دو گروه آمار اختلالات زنان نسبت به مردان بیشتر بوده است.
جذب كارشناسان سلامت روان در مراكز خدمات جامع سلامت
وی با اشاره به جذب كارشناسان سلامت روان در كلیه مراكز خدمات جامع سلامت به دنبال اجرای طرح تحول سلامت، اظهار نمود: در كلیه مراكز، غربالگری در ۳ حوزه سلامت روان، سلامت اجتماعی و جلوگیری از صدمه های اجتماعی به خصوص در زمینه خشونت خانگی و كودك آزاری انجام شده و افراد دارای اختلال برای تشخیص گذاری، مداخلات روانشناختی و دریافت خدمت ارجاع داده می شوند. همینطور به افراد فاقد اختلالات روانپزشكی خدماتی از قبیل آموزش های روانشناختی پیشگیرانه همچون آموزش مهارت های زندگی، آموزش مهارت های فرزندپروری، آموزش نوجوان سالم من، برنامه تقویت بنیان خانواده و خانواده توانا عرضه می شود.
ضرورت الزامی شدن مشاوره های فرزندپروری و ازدواج
این روانشناس در پاسخ به لزوم الزامی شدن دریافت خدمات و مشاوره های فرزندپروری و ازدواج در كشور، اظهار نمود: باآنكه این آموزش ها در كشور ما الزامی نیست، با این وجود اتفاق مثبت، بازبینی و تغییر محتوای مشاوره های قبل از ازدواج و اضافه شدن مباحث اجتماعی تحت عنوان فرزندپروری و مهارت های زندگی است كه توسط كارشناسان مراكز خدمات جامع سلامت در جلسات هفت ساعته ارائه می شود كه با استقبال بسیار بالایی رو به رو شده اند.
وی افزود: البته در كشوری مانند سوئد، زوجین پیش از حاملگی باید ۱۰۰ ساعت آموزش اختصاصی با مضمون فرزندپروری و مهارت های زندگی گذرانده و گواهینامه اعتباری دریافت نمایند كه مطمئنا این گونه حمایت ها و روش ها فیدبك و تاثیر مثبت بسیار بالاتری خواهد داشت.
غفارزاده با اشاره به اینكه آموزش ها و مشاوره های سلامت روان در مراكز جامع سلامت به صورت انگیزشی و ترغیبی ارائه می شود، عنوان كرد: همینطور افراد با شركت در این جلسات مطالب ارائه شده را به صورت شبكه ای در اختیار اطرافیان خود قرار می دهند كه مطمئنا در جهت ارتقای سلامت جامعه بی تاثیر نیست.
غفارزاده با اشاره به خدمات سلامت روان ارائه شده در منطقه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی، اظهار نمود: در طول یك سال قبل ۵۰۶ هزار و ۸۱۰ خدمت روانشناختی به حدود ۱۲۷ هزار نفر رجوع كننده به مراكز خدمات جامع سلامت دانشگاه توسط كارشناسان سلامت روان عرضه شده است.
الزامات ارتقای سطح سواد سلامت روان جامعه
این عضو هیات علمی دانشگاه با تاكید بر اینكه ارتقای سطح سواد سلامت روان جامعه از تاثیرگذارترین راهكارها جهت ارتقای سلامت روان است، اظهار نمود: تحقق این امر نیازمند همكاری تمامی دستگاه ها و ارگان های ذیربط و ارائه یك سری آموزش های عمومی و الزامی در تمامی سطوح جامعه است.
چه زمانی آموزش های سلامت روان اثرگذار است؟
وی با اشاره به طرح مثبتی كه سال های گذشته آغاز ولی به دلایلی متوقف گردید، خاطرنشان كرد: چند سال قبل "طرح ۶ ساعته آموزش عمومی و الزامی جهت شناسایی مواد و پیشگیری" به كلیه دستگاه ها و ارگان های دولتی ابلاغ گردید و طی آن كلیه كارمندان دولت موظف به گذراندن آن بوده و اجرای آن هم در سطح مدرسه برای كادر آموزشی و اجرایی، انجمن اولیا و دانش آموزان الزامی بود، ازاین رو زمانیكه این آموزش ها گسترده و همه جانبه باشد، ارتقا و تاثیر موردنظر محقق می شود، با این وجود متاسفانه اجرای آن متوقف گردید.
رییس گروه سلامت روانی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی با اشاره به اینكه آموزش های در رابطه با سلامت روان همچون مهارت های زندگی برای تاثیرگذاری بیشتر باید همه جانبه و برای كلیه سطوح از كودكان، خانواده ها و مسؤلان ارائه شود، اظهار داشت: در این صورت می توان انتظار داشت كه با ارتقای سطح سواد سلامت جامعه، سلامت روان به صورت واقعی ارتقا پیدا كند.
لزوم بكارگیری مشاوران و روانشناسان در برنامه ها و سریال های تلویزیونی
وی با تاكید بر لزوم برقراری تعامل و رابطه بیشتر رسانه ها و به خصوص صدا و سیما با دانشگاه های علوم پزشكی و وزارت بهداشت، خاطرنشان كرد: كاش همانگونه كه بخش اعظمی از برنامه های تلویزیونی به تبلیغات و صنایع غذایی گاها ناسالم اختصاص دارد، بخشی هم به حضور كارشناسان و متخصصان حوزه سلامت روان و ارائه سفارش ها و مطالب در رابطه با ارتقای سطح سلامت روان مخاطبان اختصاص پیدا كند. همینطور در فیلم ها، سریال ها و سایر برنامه های تلویزیونی با هدف ارتقای سلامت روان و جلوگیری از صدمه های اجتماعی از مشاوره و راهنمایی روانشناسان و درمان گران استفاده كنند.
استفاده از سریال ها برای انتقال پیام های بهداشت روان
غفارزاده با اشاره به محتوای نامناسب بعضی از فیلم های سینمایی و سریال ها برای گروه های سنی خاص، عنوان كرد: این در حالیست كه طی تعامل وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشكی با رسانه ها و صدا و سیما می توان از همین برنامه ها برای انتقال پیام های بهداشت روان بهره برد.
ضرورت دستیابی به زبان مشترك بین رسانه ها و كارشناسان سلامت روان
این روانشناس، از سلامت روان و رسانه بعنوان دو جزء جدانشدنی یاد كرد و اظهار داشت: متاسفانه رسانه ها و متخصصان حوزه سلامت روان در كشور ما هنوز نتوانسته اند در زمینه نحوه و چگونگی انتشار و انعكاس اخبار بد و سوانح و حوادث طبیعی و غیرطبیعی مانند خودكشی، زلزله، سیل و غیره، به یك ادبیات مشترك دست یابند. البته در این زمینه تلاش هایی صورت گرفته ولی نتیجه ای حاصل نشده، بعنوان نمونه سال قبل معاونت بهداشت دانشگاه كارگاهی با همین مبحث برای خبرگزاری ها و رسانه های مستقر در تهران برگزار كرد؛ ولی متاسفانه تنها دو ۲ رسانه یكی رسانه ای عمكومی و دیگری یك رسانه محلی در آن شركت كردند، این مسئله واقعا سبب تاسف است چونكه تمامی تلاش ها برای تعامل و دستیابی به ادبیات مشترك بین كارشناسان سلامت روان و اصحاب رسانه بی نتیجه باقی می ماند.
ضرورت سطح بندی برنامه های تلویزیونی و رادیویی بر مبنای سن مخاطب
رئیس گروه سلامت روانی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی همینطور سطح بندی مفهوم و محتوای برنامه های تلویزیونی و رادیویی بر مبنای رشد شاختی و سن مخاطب را لزوم بعدی جهت ارتقای سطح سلامت روان جامعه عنوان نمود و اظهار داشت: این در حالیست كه در رسانه های ما موضوعی تحت عنوان rating و سطح بندی وجود ندارد و بنابراین اغلب مخاطبان سنین پایین، ناخودآگاه در معرض برنامه ها و محتواهای گاها نامناسب برنامه های تلویزیونی و فیلم های سینمایی قرار می گیرند كه صدمه های ناشی از این بی توجهی در سطح جامعه جبران ناپذیر است. البته گاهی اقداماتی صورت می گیرد بعنوان نمونه زمانی اعلام گردید كه فروش بلیط سینما برای سنین مختلف سطح بندی می شود ولی به علت عدم وجود نظارت كافی، به درستی اجرا نشد.
به اعتقاد وی، بزرگترین اتفاقی كه در صورت تحقق در صدا و سیما به ارتقای سلامت روان جامعه كمك زیادی می كند، بحث سطح بندی برنامه ها، نظارت های تخصصی و تعامل با كارشناسان و روانشناسان این حوزه است؛ چونكه همكاری رسانه ها و صدا و سیما با كارشناسان و روانشناسان به ارائه برنامه های باكیفیت بالاتر منجر شده و مطمئنا شاهد صدمه های روانی كمتری از برنامه ها خواهیم بود.
وی افزود: بر مبنای طرح سطح بندی برنامه ها، باید بعد از ارزیابی محتوا توضیح داده شود كه برنامه مذكور مناسب چه سنینی است و یا حتی زمان پخش برنامه های نامناسب كودكان به زمان های پایانی شب موكول گردد تا این گروه های سنی در معرض خطاب رسانه نباشند.
آسیب های روانی فضای مجازی
غفارزاده در ادامه با اشاره به فضای مجازی بعنوان ابزار دیگری كه در صورت نبود كنترل به سلامت روان افراد جامعه صدمه وارد می كند، خاطرنشان كرد: درصد بالایی از جمعیت عمومی ما وقت خویش را پای رسانه، تلویزیون، فضاهای مجازی و شبكه های اجتماعی می گذرانند؛ این در حالیست كه متاسفانه با وجود گذشت دو دهه از ورود اینترنت و موبایل، هنوز اغلب مردم سواد و فرهنگ چگونگی استفاده از این ابزار را ندارند.
وی افزود: فضای مجازی بویژه در صورت نبود نظارت والدین و خانواده ها برای كودكان و نوجوانان بسیار صدمه زا بوده و سلامت آنان را در معرض صدمه های روانی و اجتماعی قرار می دهد.
ارتقای كیفیت سلامت روان، پاشنه آشیل سلامت جامعه
این عضو هیات علمی دانشگاه در حوزه سلامت روان، استراتژی پراهمیت بعدی را بحث خودمراقبتی عنوان نمود و اظهار داشت: به اعتقاد بنده پاشنه آشیل سلامت جامعه ارتقای كیفیت سلامت روان و در نهایت حركت به سمت جامعه با نشاط است كه این امر مهم هم با خود مراقبتی از راه ارتقای سطح سواد سلامت جامعه محقق می شود.
غفارزاده در خاتمه با اشاره به شعار هفته سلامت روان "ارتقای سلامت روان و جامعه با نشاط"، اظهار نمود: عناوین روزهای مختلف هفته سلامت روان یعنی بحث خودمراقبتی، آموزش، فرهنگ، تحكیم خانواده و مهارت های زندگی همگی كاملا گویای اهداف و برنامه های وزارتخانه و دانشگاه در حوزه سلامت روان است و اگر تك تك افراد و مسؤلان در این عرصه بعنوان مداخله كننده و تصمیم گیر اقدام نمایند، مطمئنا طی سال های آینده چهره با نشاط تری را در كشور شاهد خواهیم بود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب